ຊົນເຜົ່າ ແຢະ ແລະ ເຜົ່າອາຄ່າ

ຊົນເຜົ່າ ແຢະ ແຢະ ແມ່ນຊົນເຜົ່າໜຶ່ງທີ່ນອນຢູ່ໃນວົງຄະນາຍາດແຫ່ງຊາດລາວ. ເຂົາເຈົ້າ ໄດ້ຕັ້ງຫຼັກປັກຖານ ແລະ ທຳມາຫາກິນ ຢູ່ເຂດເມືອງ ດາກຈຶງ, ແຂວງ ເຊກອງ ມາແຕ່ດຶກດຳບັນ ແລະ ຕົກມາຮອດໄລຍະໜຶ່ງຂອງ ສະໄໝປະຫວັດສາດທີ່ຍາວນານ ໄດ້ມີກຸ່ມຄົນຈຳນວນໜຶ່ງຂອງຊົນເຜົ່າແຢະ ໄດ້ເຄື່ອນ ຍ້າຍໄປຕັ້ງພູມລຳ ເນົາ ຢູ່ເຂດກວາງນາມ-ດານັ່ງ, ປະເທດ ຫວຽດນາມ ແລະ ຈຳນວນໜຶ່ງ ເຄື່ອນຍ້າຍໄປຕັ້ງຖິ່ນຖານ ຢູ່ເຂດວັງຕັດ, ເມືອງ ຊານໄຊ, ແຂວງ ອັດຕາປີ.

ຊົນເຜົ່າແຢະ ໄດ້ມີປະຫວັດສາດຄວາມເປັນມາ ຕິດພັນກັບຄວາມເປັນມາຂອງຊົນເຜົ່າຕຮຽງ,​ ແຕ່ ບໍ່ທັນມີຂໍ້ມູນໃດໆທີ່ເປັນຫຼັກຖານຊັດເຈນໄດ້. ຕາມ ແຫຼ່ງ ຂໍ້ມູນຂອງທ່ານ ຄຳໃບ ຍຸນດາລາດ, ນັກຄົ້ນຄວ້າ ຊົນເຜົ່າວິທະຍາຂອງ ສປປ ລາວ ໄດ້ຢືນຢັນວ່າ: ຊົນເຜົ່າແຢະ ແມ່ນກຸ່ມຄົນໜຶ່ງ ທີ່ເຄື່ອນ ຍ້າຍມາຈາກບ່ອນ ອື່ນໆເປັນຕົ້ນ ແມ່ນມາຈາກຫວຽດນາມ, ມາຕັ້ງພູມລຳເນົາຢູ່ເມືອງດາກຈຶງ, ຈາກນັ້ນເນື່ອງຈາກທີ່ດິນທຳ ການຜະລິດ ຖືກຈຳກັດ, ເຂົາເຈົ້າ ຈຶ່ງໄດ້ເຄື່ອນຍ້າຍໄປຕັ້ງພູມລຳເນົາດ້ວຍການຢຶດຖືອາຊີບຖາງປ່າ, ເຮັດ ໄຮ່, ປູກເຂົ້າ ຢູ່ເຂດວັງຕັດ ແລະ ເຂດອື່ນໆຂອງເມືອງ ຊານໄຊ, ແຂວງ ອັດຕະປື ແລະ ເປັນຈຳນວນບໍ່ໜ້ອຍ ເຄື່ອນຍ້າຍ ໄປຕັ້ງພູມລຳເນົາຢູ່ເຂດກວາງນາມ-ດານັ່ງ, ປະເທດຫວຽດນາມ ກໍເລີຍຖືຕົນເອງ ເປັນຊົນເຜົ່າ ໜຶ່ງຈົນຮອດປັດຈຸບັນນີ້.

ປັດຈຸບັນ, ຊົນ​ເຜົ່າ​ແຢ​ະ ຕັ້ງພູມລຳ​ເນົາ ຢູ່​ເຂດ​ເມືອງ ດາກ​ຈຶງ, ​ແຂວງ ​ເຊ​ກອງ ​ແລະ ​ເມືອງ ຊານ​ໄຊ, ​ແຂວງ ອັດ​ຕະປື. ນອກຈາກ​ນີ້​ແລ້ວ, ຊົນ​ເຜົ່າ​ແຢ​ະ ຍັງ​ຕັ້ງພູມລຳ​ເນົາ ຢູ່​ເຂດ​ແຂງ ກວາງ​ນາມ-ດາ​ນ່ັງ ຂອງ​ປະ​ເທດ​ຫວຽດນາມ ທັງ​ມີ​ພົນລະ​ເມືອງ​ຫຼາຍ​ກວ່າ​ຢູ່​ລາວ.

ເຜົ່າອາຄ່າ

ປະຈຸບັນ ເຜົ່າ ອາຄາ ດຳລົງຊີວິດຢູ່ ແຂວງ ຜົ້ງສາລີ, ຫລວງນ້ຳທາ, ບໍ່ແກ້ວ ແລະ ອຸດົມໄຊ ເຜົ່າ ອາຄາ ມີພົນລະ ເມືອງ 66.108 ຄົນ, ຍິງ 33.000 ຄົນ (ຕາມການສຳຫລວດພົນລະເມືອງປີ 1995). ເຜົ່າອາຄາ ຫລື ອີກໍ ປະກອບດ້ວຍຫລາຍແຊງເຊັ່ນ: ຈີຈໍ, ປູລີ, ປານາ, ເຟ, ໂອມາ, ນູກຸຍ, ລູມາ, ເອີປາ, ຈີເປຍ, ມູຈີ, ຢາເອີ, ເຄີ, ມູເຕີນ, ມະມ່ວງ, ພູຂວາ, ປີລູ, ປີຊໍ, ພູຊາງ ແລະ ກົງສາດ.
ເຜົ່າອາຄາ ມີພາສາປາກເວົ້າ ສະເພາະ, ຈັດຢູ່ໃນໝວດພາສາຈີນ-ຕີເບດ, ເຂົາເຈົ້າບໍ່ມີຕົວ ໜັງ ສືຂຽນ.
ເຜົ່າອາຄາ ນັບຖືຜີ ແລະ ມີຂໍ້ຫ້າມຫລາຍຢ່າງເຊັ່ນ: ຫ້າມຈັບບາຍ ແລະ ແຕະຕ້ອງສິ່ງ ຂອງ ໃນປະ ຕູໂຂງ. ຫ້າມ ເປືອຍກາຍ, ຫ້າມປະເກີບ ແລະ ເອົາຊີ້ນສັດທີ່ບໍ່ໄດ້ຫຸ້ມຫໍ່ເຂົ້າບ້ານ. ຫ້າມຂັບ, ຮ້ອງ, ຟ້ອນ ຫລື ລົມບ່າວ-ສາວໃນເຮືອນ. ຫ້າມແມ່ຍິງມານທາງ ເກີດລູກໃນບ້ານ. ຖ້າໃຜເກີດລູກ ແຝດ ຫລື ອາໄວຍະ ວະບໍ່ ຄົບຖ້ວນ ຕ້ອງຂ້າຖິ້ມ.ຖ້າແມ່ຮ້າງ, ແມ່ໝ້າຍ ຕາຍຢູ່ບ້ານ ຕ້ອງໄດ້ຍ້າຍ ບ້ານ ແລະ ອື່ນໆ. ເຜົ່າ ອາຄາ ສືບ ຕະກຸນທາງພໍ່.
ເຮືອນ ເຜົ່າອາຄາ ຈະປຸກຢູ່ຕາມຈ້າຍພູ ບ່ອນທີ່ມີແສງແດດ, ມີບ່ອນທຳການຜະລິດ. ແຂກ ທີ່ ເດີນ ຜ່ານບ້ານເຜົ່າອາຄາ ຈະຕ້ອງພັກເຊົາເລັກນ້ອຍ ເພື່ອໃຫ້ເຂົາ ເຈົ້າພໍໃຈ ໃນການຕ້ອນຮັບ.
ເຜົ່າອາຄາ ມີບຸນປະເພນີຫລາຍຢ່າງ, ແຕ່ສຳຄັນກໍ່ຄື ບຸນໂອ້ນຊາ ຊຶ່ງຈັດຂຶ້ນໃນເດືອນ ສິງ ຫາ ຫາ ກັນຍາ. ບຸນປີໃໝ່ ຈັດຂຶ້ນໃນເດືອນ ມັງກອນ ຫລື ກຸມພາ ແລະ ອື່ນໆ. ການນຸ່ງຖື ຂອງ ເຜົ່າ ອາຄາ ທັງຜູ້ຊາຍ ແລະ ຍິງ ຕ່າງກໍ່ມີເອກະລັກສະເພາະ ແລະ ງົດງາມ.
ຜ່ານມາ ເຜົ່າອາຄາ ທຳການຜະລິດດ້ວຍການເຮັດໄຮ່ ເພື່ອປູກເຂົ້າ ແລະ ທາດແປ້ງ. ນອກ ນີ້ ເຂົາເຈົ້າຍັງລ້ຽງສັດ

ລະບົບການເມືອງໃນລາວ

ໂຄງ​ປະກອບ​ລະບົບ​ການເມືອງ ຂອງສາທາລະນະລັດ ປະຊາທິປະໄຕ ປະຊາຊົນລາວ ລວມມີ​ພັກ​ປະຊາຊົນ ປະຕິວັດ​ລາວ, ລັດ ສປປ ລາວ ແລະ ບັນດາ​ອົງການ​ຈັດຕັ້ງມະຫາຊົນ ພ້ອມ​ດ້ວຍ​ບັນດາ​ກົນ​ໄກ ແລະ ລະບອບ​ລະບຽບ ໄປ​ຄຽງ​ຄູ່​ກັນ.
ພັກ​ປະຊາຊົນ​ປະຕິວັດ​ລາວ ສ້າງຕັ້ງຂຶ້ນ ໃນ​ວັນ​ທີ 22 ມີນາ 1955 ຊຶ່ງ​ເປັນ​ພັກ​ທີ່​ໄດ້​ນຳພາ​ປະຊາຊົນ​ບັນດາ​ເຜົ່າ ຕ້ານ​ຈັກກະພັດ ຜູ້​ຮຸກ​ຮານ ແລະ ໄດ້​ຮັບ​ໄຊຊະ ນະ​ໃນ​ວັນ​ທີ 2 ທັນວາ 1975 ແລະ ສືບຕໍ່​ພາລະ​ກຳ​ປະຫວັດສາດ ປົກ​ປັກ​ຮັກສາ-ສ້າງສາ​ປະ​ເທດ​ຊາດ ແລະບູລະນະລະບອບ​ປະຊາທິປະ​ ໄຕປະຊາຊົນ​ກ້າ​ວ
ສູ່​ສັງຄົມ​ນິຍົມ ເທື່ອ​ລະ​ກ້າວ​ແນ​ໃສ່​ເຮັດ​ໃຫ້​ປະ​ເທດ​ຊາດ​ຮັ່ງມີ​ເຂັ້ມ​ແຂງ ປະຊາຊົນ​ມີ​ຄວາມ​ຜາ​ສຸກ ສັງຄົມ​ມີ​ຄວາມ​ສີວິ​ໄລ ແລະ ຍຸດຕິ​ທຳ.ພັກ​ປະຊາຊົນ​ ປະຕິວັດ​ ລາວ ໄດ້​ດຳ​ເນີນ​ກອງ​ປະຊຸມ​ໃຫຍ່​ແລ້ວ 7 ຄັ້ງ, ແຕ່ລະຄັ້ງ​ໄດ້​ມີ​ບົດ​ລາຍ​ງານ​ການ​ເມືອງ​ວາ​ງ​ແຜນ​ແນວທາງ​ຍຸດ​ທະ​ສາດແຕ່່ລະສະ​ໄຫມ ແລະ ເລືອກ​ ຜູ້ນຳ​ຍຸດ ​ ທະ​ສາດ ແຕ່ລະຄັ້ງ ແລະ ຮັບຮອງ​ເອົາ​ກົດລະບຽບຂອງ​ພັກ. ປະທານ ໄກສອນ ພົມວິຫານໄດ້​ຮັບ​ເລືອກ​ຕັ້ງ​ເປັນ​ ເລຂາທິການ​ໃຫຍ່ ແລະ ປະທານ​ ຄະນະ​ບໍລິ ຫານ ງານ​ສູນ​ກາງ​ພັກ ແຕ່​ຄັ້ງທີ 1-5, ຈາກ​ນັ້ນ​ໄດ້​ເລືອກ​ຕັ້ງທ່ານ ຄຳ​ໄຕ ສີ​ພັນ​ດອນ ເປັນ​ປະທານ​ພັກ​ຈົນ​ຮອດ​ປະຈຸ​ບັນ. ການຈັດຕັ້ງ ຂອງ​ພັກມີ 4 ຂັ້ນຄື: ຂັ້ນສູນ​ກາງ, ແຂວງ, ເມືອງ ແລະ ຮາກ​ຖານ ເຊິ່ງ​ເປັນ​ແກນ​ນຳ​ໃຫ້​ແກ່​ຂະ​ບວນການ​ການ​ຕໍ່ສູ​້ກູ້​ຊາດໃນ​ເມື່ອ​ ກ່ອນ ແລະ ການ​ປົກ​ປັກ​ຮັກສາ ແລະ ສ້າງສາ​ປະ​ເທດ​ ຊາດ ໃນ​ປະຈຸ​ບັນ​.
ລັດ​ແຫ່ງ​ສາທາລະນະ​ລັດ ປະຊາທິປະ​ໄຕ ປະຊາຊົນ​ລາວ​ແມ່ນ​ລັດ​ປະຊາທິປະ​ໄຕ ປະຊາຊົນ. ອຳນາດ​ທັງ​ຫມົດ​ເປັນ​ຂອງ​ປະຊາຊົນ,ໂດຍ​ປະ ​ ຊາ​ຊົນ ແລະ ເພື່ອ​ຜົນ​ປະ​ໂຫຍ​ດຂອງ​ປະຊາຊົນ​ບັນດາ​ເຜົ່າ ຊຶ່ງ​ປະກອບ​ດ້ວຍ​ບັນດາ​ຊັ້ນຄົນ​ຢູ່​ໃນ​ສັງຄົມ ໂດຍ​ແມ່ນກຳມະກອນ, ກະສິ ກອນ ແລະ ນັກຮຽນ​ ຮູ້​ປັນຍາ​ຊົນ​ເປັນ​ຫລັກ​ແຫ​ລ່ງ. ໂດຍ​ມີ​ປະທານ​ປະ​ເທດ​ເປັນ​ປະມຸກ​ລັດ ແຫ່ງ ສາທາລະນະ​ລັດ ປະຊາທິປະ​ໄຕ ປະຊາຊົນ​ລາວ, ເປັນ​ຜູ້ຕາງຫນ້າ​ໃຫ້​ປະຊາ ຊົນ​ລາວ ບັນດາ​ເຜົ່າ ທັງ​ຢູ່​ພາຍ​ໃນ​ແລະ​ຕໍ່​ຕ່າງປະ​ເທດ ຊຶ່ງ​ແມ່ນ​ສະພາ​ແຫ່ງ​ຊາດ ເປັນ​ຜູ້​ເລືອກ​ຕັ້ງ ໂດຍ​ໄດ້​ຮັບ​ຄະ​ແນນ​ສຽງ​ຢ່າງ​ຫນ້ອຍ 2/​3 ຂອງ​ຈຳນວນ​ສະມາ ຊິກ​ສະພາ​ແຫ່ງ​ຊາດ ທີ່​ເຂົ້າຮ່ວມ​ກອງ​ປະຊຸມ. ປະທານ​ປະ​ເທດ​ມີ​ອາຍຸ​ການ 5 ປີ. ປະຈຸ​ບັນ​ແມ່ນ​ທ່ານ ຄຳ​ໄຕ ສີ​ພັນ​ດອນ ເປັນ​ປະທານ.ລັດ​ ປະຊາທິປະ​ໄຕປະຊາ ຊົນ ປະກອບ​ດ້ວຍ 3 ອຳນາດ​ຄື: ສະພາ​ແຫ່ງ​ຊາດ ແມ່ນ​ອົງການ​ຕົວ​ແທນ​ແຫ່ງ​ສິດ​ອຳນາດ ແລະ ຜົນ​ປະ​ໂຫຍ​ດຂອງ​ປະຊາຊົນ​ ບັນດາ​ເຜົ່າ,ເປັນ​ອົງການ​ອຳນາດ​ ແຫ່ງ​ລັດ ແລະ ທັງ​ເປັນ​ອົງການ​ນິຕິບັນຍັດ ທີ່​ມີ​ສິດ​ຕົກລົງ ບັນຫາ​ພື້ນຖານ​ຂອງ​ປະ​ເທດ​ຊາດ, ຕິດຕາມ​ກວດກາ​ການ​ ເຄື່ອນ​ໄຫວ​ຂອງ​ອົງການ​ບໍລິຫານ, ສານ​ປະ ຊາຊົນ ແລະ ອົງການ​ໄອ​ຍະ​ການ​ປະຊາຊົນ. ການ​ກໍ່ສ້າງ ແລະ ປັບປຸງ​ກົດຫມາຍມາ​ຮອດ​ປະຈຸ​ບັນ​ ມີ​ທັງ​ ຫມົດ 58 ສະບັບ. ສະພາ​ແຫ່ງ​ຊາດ​ແຕ່​ລະ​ ຊຸດ​ມີ​ອາຍຸ ຸ​ການ 5 ປີ. ປະຈຸ​ບັນ​ແມ່ນ​ສະ​ແຫ່ງ​ຊາດ​ຊຸດ​ທີ V ໂດຍ​ແມ່ນ​ທ່ານ ສະຫມານ​ວິ​ຍະ​ເກດ ເປັນ​ປະທານ.ລັດຖະບານ​ແມ່ນ​ອົງການ​ບໍລິຫານ​ແຫ່ງ​ລັດ. ລັດຖະບານຄຸ້ມ​ຄອງ​ຢ່າງ​ເປັນ​ເອກະ​ພາບການ ປະຕິບັດ​ຫນ້າ​ທີ່​ຂອງ​ລັດ​ໃນ​ທຸກ​ດ້ານ:ການ​ເມືອງ,ເສດຖະກິດ, ວັດທະນະທຳ-ສັງຄົມ, ປ້ອງ​ກັນຊາ​ດ-ປ້ອງ​ກັນ ​ ຄວາມ​ ສະຫງົບ ແລະ ການ​ຕ່າງປະ​ເທດ. ລັດຖະບານ​ປະກອບ​ດ້ວຍ ນາຍົກລັດ ຖະມົນຕີ, ຮອງ​ນາຍົກລັດຖະມົນຕີ, ລັດຖະມົນຕີ, ຫົວຫນ້າ​ອົງການ​ທຽບ​ເທົ່າ ​ ກະຊວງ. ມີ​ອາຍຸ​ການ​ເທົ່າ​ກັບ​ອາຍຸ​ການ​ຂອງ​ສະພາ​ແຫ່ງ​ຊາດ. ປະຈຸ​ບັນ​ ແມ່ນ​ ທ່ານ ບຸນ​ຍັງ ວໍລະ​ຈິດ ເປັນ​ນາຍົກລັດຖະ ມົນຕີ ໂດຍ​ໄດ້​ຮັບ​ການ​ແຕ່ງຕັ້ງຈາກ​ປະ ທານ​ປະ​ເທດ ພາຍຫລັງ​ສະພາ​ແຫ່ງ​ຊາດ​ຮັບຮອງ​ເອົາ​ ແລ້ວ.



ອ້າງຈາກ www.kplnet.net/lao
8/5/2011